TİCARET HUKUKU NEDİR?

TİCARET HUKUKUNUN TEMEL PRENSİPLERİ

Türk Ticaret Kanunu, Türkiye’deki ticari ilişkileri ve işletmelerin faaliyetlerini düzenleyen temel yasal düzenlemeyi oluşturur. Ticaret hukukunun temel prensipleri, ticari ilişkilerin adil ve düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak, ticaretin güvenli ve istikrarlı bir ortamda gerçekleşmesini temin etmek ve işletmelere koruma sağlamaktır. Türkiye’de ticaret hayatının temel prensipleri:

• Serbest Ticaret İlkesi: Türkiye’de ticari hayatın temel prensiplerinden biri serbest ticaret ilkesidir. Bu ilkeye göre, işletmeler serbestçe ticaret yapabilir, mal ve hizmetlerini serbestçe alışveriş edebilir ve pazarlayabilir. Devletin müdahalesi minimum düzeyde olmalıdır. Serbest ticaret ilkesi, rekabeti teşvik eder, yenilikçiliği destekler ve ekonomik büyümeyi sağlar.
• Ticari İyi Niyet Prensibi: Türk Ticaret Kanunu’na göre, ticari ilişkilerde tarafların ticari iyi niyetle hareket etmesi gerekmektedir. Bu ilke, dürüstlük, adil davranış ve sözleşmelere sadakat gibi değerlere dayanır. Taraflar arasında güvenin oluşmasını sağlar ve ticari uyuşmazlıkların çözümünde adaleti temsil eder.
• Eşitlik Prensibi: Türk Ticaret Kanunu, ticari ilişkilerde taraflar arasında eşitlik ilkesini benimser. Bu ilke, işletmelerin hukuki ve ekonomik açıdan eşit şartlarda ticaret yapma hakkına sahip olduğunu belirtir. Taraflar arasında güç dengesizliğini önlemek ve adil rekabet ortamı sağlamak amacıyla eşitlik prensibi önemlidir.
• Sözleşme Özgürlüğü: Türk Ticaret Kanunu, ticari sözleşmelerde tarafların serbest iradelerine dayalı olarak anlaşma yapma özgürlüğünü tanır. Taraflar, koşulları ve hükümleri belirleyerek sözleşmeleri yapma ve sona erdirme konusunda özgürdür. Ancak, Türk Ticaret Kanunu bazı sözleşme türleri için belirli kurallar ve sınırlamalar getirmektedir.
• Rekabet Prensibi: Türkiye’de ticaret mevzuatının önemli bir prensibi rekabetin korunmasıdır. Rekabet hukukuyla yakından ilişkilidir ve ticari faaliyetlerin rekabetçi bir ortamda gerçekleştirilmesini hedefler. Rekabetin korunması, sağlıklı bir pazar yapısı oluşturarak tüketicilerin çeşitli seçeneklere erişimini ve rekabetçi fiyatları destekler.
• Haksız Rekabetin Önlenmesi: Türkiye’debu hukuk dalının bir diğer önemli prensibi haksız rekabetin önlenmesidir. Ticari faaliyetlerde dürüstlük ve rekabet kurallarına uyum esastır. Haksız rekabetin önlenmesi, marka ihlalleri, yanıltıcı reklamcılık, ticari sırların korunması gibi konuları içerir ve adil rekabetin sağlanmasını amaçlar.
• Hukuki Güvence: Türk Ticaret Kanunu, taraflara hukuki güvence sağlamayı hedefler. Bu güvence, ticari işlemlerin kanuna uygun bir şekilde gerçekleştirilmesini, sözleşmelerin korunmasını ve uyuşmazlıkların adil bir şekilde çözülmesini içerir. Tarafların haklarına ve yükümlülüklerine saygı duyulması ve hukukun üstünlüğünün sağlanması esastır.
• Sözleşmenin Önemi: Türk Ticaret Kanunu’na göre, ticari ilişkilerde sözleşme önemli bir belgedir. Taraflar arasında yapılan sözleşmeler, taahhütleri belirler, hakları ve yükümlülükleri düzenler. Sözleşme hükümlerine uyulması ve sözleşmenin geçerliliği önemlidir.

TİCARET HUKUKUNUN KAYNAKLARI

Ticaret hukukunun kaynakları, ticaret mevzuatını oluşturan kuralların ve prensiplerin temelini oluşturur. Bu kaynaklar genellikle yasal metinler ve düzenlemeler, mahkeme kararları ve uluslararası sözleşmelerden oluşur.

• Yasal Metinler: Her ülkenin ticaret  mevzuatı, o ülkenin yasal metinleri tarafından belirlenir. Ticaret Kanunu, Şirketler Kanunu, Borçlar Kanunu gibi yasalar, ticaret mevzuatının temel dayanak noktalarını oluşturur.
• Mahkeme Kararları: Mahkeme kararları, ticaret mevzuatının yorumlanması ve uygulanmasında önemli bir kaynak olarak kullanılır. Yüksek mahkeme kararları, önceki davaların emsal teşkil eden sonuçlarına dayanarak mevzuatı şekillendirir.
• Uluslararası Sözleşmeler: Uluslararası ticarette, uluslararası sözleşmeler büyük öneme sahiptir. Örneğin, Birleşmiş Milletler Uluslararası Mal Satımına İlişkin Sözleşme (CISG), uluslararası mal satış sözleşmelerini düzenler ve birçok ülke tarafından kabul edilmiştir.

TİCARET HUKUNUNUN KAPSAMI

Ticaret hukuku, iş dünyasının temel kurallarını ve ticari ilişkilerin düzenlenmesini sağlayan bir hukuk dalıdır. Sözleşme özgürlüğü, hakkaniyet, tüketici koruması gibi prensiplere dayanırken, şirketler hukuku, ticari sözleşmeler, rekabet hukuku, uluslararası ticaret hukuku ve ticari işletme hukuku gibi önemli alanları içerir.

• Şirketler Hukuku: Ticaret hukukunun en önemli alanlarından biri Şirketler Hukuku‘dur. Şirketlerin kuruluşu, yönetimi, sermaye yapısı, hisse senetleri, yönetim organları ve pay sahipleri hakları gibi konuları düzenler. Ticari şirketlerin sorumlulukları ve sınırları da bu alanda belirlenir.
• Ticari Sözleşmeler: Ticari ilişkilerin temelini oluşturan ticari sözleşmeler, ticaret hukukunun önemli bir alanını oluşturur. Mal alım satımı, hizmet sözleşmeleri, dağıtım anlaşmaları ve lisans sözleşmeleri gibi birçok farklı sözleşme çeşidi sözleşme hukuku altında incelenir.
• Rekabet Hukuku: Rekabet hukuku, ticari faaliyetlerde rekabeti düzenleyen bir alanı kapsar. Rekabet hukuku, teşebbüsler arasında haksız rekabetin önlenmesini ve rekabeti bozucu davranışların engellenmesini amaçlar. Bu kapsamda, teşebbüs birleşmeleri, karteller, rekabet ihlalleri ve monopolistik uygulamalar gibi konular incelenir.
• Uluslararası Ticaret Hukuku: Uluslararası ticaret, farklı ülkeler arasındaki ticari ilişkileri düzenleyen bir alanı kapsar. İhracat, ithalat, uluslararası ticaret sözleşmeleri, ödeme yöntemleri ve uluslararası tahkim gibi konular bu alanda yer alır. Uluslararası ticaret hukuku, taraflar arasında güvenilirlik, sözleşme uygulamaları ve uyuşmazlık çözümü gibi konuları ele alır.
• Ticari İşletme Hukuku: Ticari işletme hukuku, bir işletmenin kuruluşundan sona ermesine kadar olan süreçte uygulanır. Ticari işletmelerin faaliyetleri, ticaret sicili kaydı, ticari defterlerin tutulması, iflas ve konkordato gibi konular bu alanda incelenir.

TÜRKİYE’DE TİCARİ DAVALAR VE TİCARİ DAVA ÇEŞİTLERİ

Ticari mevzuat, ticari davaların çözümünde önemli bir rol oynar. Ticari davalar, ticari uyuşmazlıkların mahkemelerde çözülmesini kapsar. Bu tür davalar genellikle sözleşme ihlalleri, tazminat talepleri, tahkim süreçleri, iflas ve konkordato başvuruları gibi konuları içerir. Ticari davaların hızlı ve etkili bir şekilde çözülmesi, iş dünyasında güvenin sağlanması açısından büyük önem arz eder. Ticari davalar genellikle özel yetkili ticaret mahkemelerinde görülür. Bu mahkemeler, ticaret hukuku konusunda uzmanlaşmış yargıçlardan oluşur ve ticari davaların daha hızlı ve etkin bir şekilde çözülmesini sağlar. Bu konu hakkında detaylı bilgi için “Türkiye’de Dava Takibi” sayfamızı inceleebilirsiniz.

Ticari davaların çözümünde alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri de kullanılabilir. Tahkim, taraflar arasında anlaşmalı olarak bir hakeme başvurma yoluyla uyuşmazlıkların çözülmesini sağlar. Tahkim süreci daha hızlı, özel ve ticari mahremiyetin korunduğu bir yol olarak tercih edilebilir.

Türkiye’de yaygın ticari dava çeşitlerinden bazıları:

• Sözleşme İhlalleri: Taraflar arasında yapılan sözleşmelere ilişkin anlaşmazlıkları kapsar. Örneğin, mal teslimi, hizmet sunumu, tedarikçi anlaşmaları gibi sözleşmelere ilişkin ihlaller veya uyuşmazlıklar sözleşme ihlal davaları olarak ele alınabilir.
• Tazminat Davaları: Bir tarafın diğerine zarar verdiği iddialar üzerine açılan davalardır. Örneğin, hatalı ürün teslimi sonucu doğan zararlar, haksız rekabet nedeniyle ortaya çıkan maddi kayıplar gibi durumlar tazminat davaları kapsamına girer.
• Fikri Mülkiyet Davaları: Ticari markalar, patentler, telif hakları gibi fikri mülkiyet konularına ilişkin ihtilafları içerir. Bu davalarda, bir tarafın fikri mülkiyet haklarına tecavüz edildiği iddiaları ele alınır.
• Rekabet Hukuku Davaları: Rekabet hukukuna aykırı faaliyetler nedeniyle açılan davalardır. Örneğin, karteller, haksız rekabet, tekelin kötüye kullanılması gibi durumlar rekabet hukuku davalarının konusu olabilir.
• İflas Davaları: Borçlarını ödeyemeyen şirketlerin iflasıyla ilgili davalardır. İflas davalarında, alacaklılar ile borçlu arasında alacakların tahsili ve varlıkların paylaşımı gibi icra ve iflas konularını ele alınır.
• Tacirler Arası Uyuşmazlıklar: İki ticari işletme arasında ortaya çıkan anlaşmazlıkları içerir. Ticaret ortaklığı, ortaklık anlaşmaları, hissedar anlaşmazlıkları gibi konular tacirler arası uyuşmazlıklar olarak ele alınabilir.
• Deniz Hukuku Davaları: Denizcilik sektöründeki uyuşmazlıkları kapsar. Bu tür davalar gemi kiralama sözleşmeleri, kargo taşımacılığı, deniz kazaları, deniz sigortası gibi deniz ticaretiyle ilgili konuları içerebilir. Örneğin, bir gemi sahibi ile kiralayan arasında yaşanan anlaşmazlık veya deniz kazası sonucu ortaya çıkan zararların tazmini gibi durumlar deniz hukuku davalarının konusunu oluşturabilir.
• Uluslararası Ticaret Davaları: Farklı ülkeler arasındaki ticaret anlaşmazlıklarını kapsar. Uluslararası ticaret davaları genellikle uluslararası tahkim yoluyla çözülmeye çalışılır. İhracat, ithalat, dış ticaret sözleşmeleri, uluslararası ticaret kurallarının ihlali gibi konular bu tür davaların örnekleridir.
• Vergi Davaları: Vergi hukukuyla ilgili anlaşmazlıkları içerir. Ticari işletmeler, vergi beyannameleri, vergi indirimleri, vergi cezaları gibi konularda vergi dairesi ile anlaşmazlık yaşayabilir ve vergi davaları açabilirler.
• Şirketler Hukuku Davaları: Şirketler arası ilişkiler ve şirket hukuku düzenlemeleriyle ilgili anlaşmazlıkları içerir. Hissedarlar arasındaki anlaşmazlıklar, yönetim kurulu kararlarına itirazlar, hissedar haklarının ihlali gibi durumlar bu tür davaların örnekleridir.

Yukarıda bahsedilen ticari dava çeşitleri, iş dünyasında ortaya çıkan farklı anlaşmazlıkları kapsamaktadır. Her bir dava türü, kendi özellikleri ve hukuki süreçleriyle birlikte, uyuşmazlığın niteliğine ve konusuna göre farklılık gösterir.

TİCARİ DAVA ARABULUCULUK SÜRECİ

TBMM’de 6 Aralık 2018 tarihinde kabul edilen 7155 sayılı Kanun, 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere, ticari uyuşmazlıkların çözümü için “dava şartı arabuluculuk” düzenlemesini getirmiştir. Bu düzenleme, ticari davalarda önemli değişikliklere yol açarak alacak ve tazminat talepleriyle ilgili uyuşmazlıkların çözümünde ticari dava arabuluculuk süreci ile yeni bir yaklaşım getirmiştir.

Türk Ticaret Kanunu’nun 5. Maddesi, zorunlu arabuluculuğun hangi ticari davalar için geçerli olacağını düzenlemektedir. Söz konusu madde şu şekildedir:

“Türk Ticaret Kanunu’nun 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.”

Bu hüküm, ticari davaların çözümünde ticari dava arabuluculuk sürecini zorunlu hale getirerek, özellikle alacak ve tazminat talepleriyle ilgili davalarda arabulucuya başvurulmasını bir ön şart olarak tanımlamaktadır.

Bu bağlamda, ticari ihtilafların çözümü için tarafların mahkemeye gitmeden önce arabulucuya başvurması, dava şartı olarak kabul edilmektedir. Yani, bir kişi alacak veya tazminat talebiyle ilgili dava açmadan önce, ticari dava arabuluculuk sürecini tamamlamak zorundadır. Aksi takdirde, mahkeme dava şartı eksikliği nedeniyle usulden reddedebilir ve uyuşmazlığı inceleme yetkisine sahip olmaz.

Ancak, ticari dava arabuluculuk süreci sonunda tarafların uzlaşmaya varamaması durumunda, taraflar yargıya başvurabilirler. Yani, arabuluculuk, taraflar arasında anlaşma sağlanamadığı takdirde mahkeme yolunu açmaktadır. Bu noktada, mahkeme, arabuluculuk sürecinin başarısızlığını değerlendirir ve tarafların taleplerini inceleyerek adil bir çözüm bulmaya çalışır.

Bununla birlikte, ticari dava arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflar arasında anlaşmaya varılması durumunda, bu anlaşma doğrultusunda tarafların dava açma hakları kısıtlanmaktadır. Yani, arabuluculuk süreci başarıyla tamamlandığında, taraflar üzerinde anlaşılan konular hakkında mahkemeye başvuramazlar. Bu durum, ticari dava arabuluculuk sürecinin taraflar arasında adil ve kalıcı bir çözüm sağlama potansiyelini güçlendirmektedir.

Ticari davalarda arabuluculuk süreci, belirli bir takvim çerçevesinde yürütülen ve taraflar arasında etkili bir çözüm sağlamayı amaçlayan bir mekanizmayı içermektedir. Arabulucu, görevlendirildiği tarihten itibaren 6 haftalık bir süre içinde yapılan arabuluculuk başvurusunu tamamlar. Ancak, zorunlu hallerde arabulucu, bu süreyi 2 hafta daha uzatabilme yetkisine sahiptir.

Zorunlu arabuluculuk uygulamasında dikkate değer bir nokta, başvurunun yapıldığı tarihten arabuluculuk son tutanağının imzalanmasına kadar geçen süreçte zamanaşımı sürelerinin durması ve hak düşürücü sürelerin işlememesidir. Bu durum, taraflara, arabuluculuk sürecinde geçen sürede hukuki haklarını kaybetme riski olmadan çözüm arama imkanı tanımaktadır.

TİCARİ SÖZLEŞME NEDİR?

Ticari sözleşmeler, tacirlerin, hem gerçek kişilerin hem de tüzel kişilik taşıyan şirketlerin, çeşitli hukuki ilişkilerini sözleşme serbestisi ilkesi ve belirlenmiş sınırlar içinde düzenleyen ve tarafları bağlayan hukuki belgelerdir.

Tacirler arasında karşılıklı olarak gerçekleştirilen işlemlerde, her iki tarafın menfaatlerini gözeterek risksiz bir şekilde sözleşmelerin hazırlanması, ticari sözleşmeler hukukunun temelini oluşturur.

Günümüzde, bireyler, şirketler ve ortaklıklar arasında hem ulusal hem de uluslararası düzeyde geniş bir yelpazede çeşitli ticari sözleşmeler yapılmaktadır. Bu sözleşmeler arasında şirket birleşmeleri, devralmalar, satış işlemleri, yeniden yapılandırma, borç tahsili, distribütörlük, bayilik, acentelik, franchise, kiralama, dağıtım ve lisans sözleşmeleri gibi konular bulunmaktadır. Ayrıca, yerel ve uluslararası ticari sözleşmeler, nakliye, lojistik, kredi, ekipman finansmanı ve kiralama, menkul ve gayrimenkul hukukundan kaynaklanan sözleşmeler, hizmet sözleşmeleri gibi alanlarda da çeşitli sözleşmeler yapılmaktadır. Bu geniş yelpaze, ticaret dünyasındaki çeşitli ilişkileri düzenlemek ve taraflar arasında adil ve güvenilir bir çerçeve oluşturmak adına büyük öneme sahiptir.

Ticari sözleşmelerin içerdiği özel hükümlerin, tarafları bağlayıcı sonuçlar doğurabilecek nitelikte olduğu göz önüne alındığında, sözleşmenin içeriği, şartları ve düzenlenmesi sırasında boşluklar bırakılması, hataların veya eksikliklerin yapılması, hatta aleyhe hükümlerin yazılması gibi durumlar, telafisi mümkün olmayan zararlara yol açabilir. Bu sebeple, sözleşmelerin düzenlenmesi ve sözleşmeden sonraki icra sürecinde, konusunda deneyimli bir avukattan hukuki yardım almak büyük önem taşır.

TİCARİ SÖZLEŞME TÜRLERİ

Ticari sözleşmeler, iş dünyasında yapılan anlaşmaların hukuki temelini oluşturur. Ticaret mevzuatı, sözleşmelerin oluşturulması, yorumlanması ve uygulanmasında önemli bir rol oynar. Ticari sözleşmeler, mal alım satımı, hizmet sözleşmeleri, dağıtım anlaşmaları, lisans sözleşmeleri gibi çeşitli konuları içerebilir.

Ticari sözleşmelerin doğru bir şekilde hazırlanması ve tarafların haklarını koruyacak şekilde düzenlenmesi büyük önem taşır.

Ticaret hayatında yaygın olarak kullanılan sözleşme çeşitlerinden bazıları:

• Satış Sözleşmesi: Satıcı ile alıcı arasında mal veya hizmetin satışıyla ilgili yapılan sözleşmedir. Satış fiyatı, ödeme koşulları, teslimat şartları ve garanti hükümleri gibi unsurlar bu sözleşme içinde yer alır.
• Kiralama Sözleşmesi: Mal veya gayrimenkulün kiralanmasına ilişkin yapılan sözleşmedir. Kiracı, belirli bir süre boyunca malın veya gayrimenkulün kullanım hakkını satıcıya ödeme karşılığında kiralar.
• İşbirliği Anlaşması: İki veya daha fazla işletme arasında yapılan ortaklık veya işbirliğini düzenleyen sözleşmedir. İşbirliği anlaşmaları, stratejik ortaklıklar, dağıtım anlaşmaları, lisans sözleşmeleri gibi farklı şekillerde olabilir.
• Dağıtım Sözleşmesi: Bir üretici veya tedarikçi ile bir dağıtıcı veya bayi arasında yapılan sözleşmedir. Bu sözleşme, üretici tarafından üretilen mal veya hizmetin dağıtımı, pazarlama, satış koşulları, bölgelerin belirlenmesi gibi konuları düzenler.
• Lisans Sözleşmesi: Fikri mülkiyet haklarının (patent, ticari marka, telif hakkı vb.) kullanımına ilişkin yapılan sözleşmedir. Lisans sözleşmeleri, hak sahibinin izniyle, lisans alan tarafın belirli bir süre ve koşullar altında fikri mülkiyet haklarını kullanmasını sağlar.
• Tedarik Sözleşmesi: Bir tedarikçi ile bir alıcı arasında yapılan sözleşmedir. Bu sözleşme, mal veya hizmetin tedarik sürecini, miktarı, kalitesini, ödeme koşullarını ve teslimat şartlarını belirler.
• Franchise Sözleşmesi: Bir markanın veya işletme modelinin kullanımına ilişkin yapılan sözleşmedir. Franchise veren, bir işletmeye markasını, işletme modelini ve know-how’ını lisanslamayı kabul ederken, franchise alan da belirli bir bölgede markayı kullanmayı ve belirli standartları uygulamayı taahhüt eder.
• Ajans Sözleşmesi: Bir şirketin ürün veya hizmetlerini temsil etmek veya satmak için bir ajans ile yapılan sözleşmedir. Ajans, belirli bir bölgede veya pazarda müşteri bulma, pazarlama, satış ve dağıtım faaliyetlerini yürütür.
• Joint Venture (Ortak Girişim) Sözleşmesi: İki veya daha fazla işletme arasında ortak bir girişim oluşturmak için yapılan sözleşmedir. Bu sözleşme, ortaklık yapısını, kar paylaşımını, yönetim ve finansman düzenlemelerini belirler.
• Danışmanlık Sözleşmesi: Bir danışmanın bir şirkete profesyonel hizmetler sunması için yapılan sözleşmedir. Danışmanlık sözleşmeleri, danışmanın görevleri, süresi, ücreti ve tarafların sorumluluklarına ilişkin hükümleri içerir.
• Gizlilik Sözleşmesi: İki veya daha fazla işletme arasında yapılan, ticari sırların ve gizli bilgilerin korunmasını amaçlayan sözleşmedir. Bu sözleşme, tarafların bilgi paylaşımı sırasında gizlilik yükümlülüklerini ve bilginin kullanımını düzenler.

Ticari sözleşmeler, işletmeler arasındaki ilişkileri ve taahhütleri belirlerken tarafların haklarını, yükümlülüklerini ve sorumluluklarını koruma amacı taşır. Her sözleşme türü, kendine özgü hükümler içerir ve taraflar arasında anlaşmazlık durumunda çözüm yolunu sağlar.

TİCARİ SÖZLEŞME NASIL HAZIRLANIR?

Ticari sözleşmeler, iş ilişkilerini düzenleyen önemli belgelerdir ve taraflar arasındaki hak ve sorumlulukları belirler. Bu sözleşmelerin hazırlanması süreci dikkatlice yürütülmelidir. İlk aşama, tarafların müzakere sürecidir. Bu aşamada, taraflar arasında iletişim kurularak anlaşmazlıkların giderilmesi, beklentilerin netleştirilmesi ve sözleşmenin ana hatlarının belirlenmesi sağlanır.

Ticari sözleşme nasıl hazırlanır sorusunun ilk adımı tasarı metnin hazırlanmasıdır. Tasarı metni oluşturma aşamasında, tarafların beklentileri ve talepleri göz önünde bulundurularak bir taslak hazırlanır. Bu taslak, sözleşmenin temel unsurlarını içerir ve tarafların karşılıklı olarak üzerinde anlaşmaya varacakları bir zemin oluşturur.

Müzakerelerin tamamlanmasının ardından, taraflar nihai metne karar verir. Nihai metin, tarafların karşılıklı irade beyanıyla ortaya çıkan ve uzlaşma sonucu oluşan ticari sözleşmeyi içerir. Sözleşmenin hazırlanma sürecinde, tarafların sözleşmeyi istedikleri gibi düzenleme hakkı vardır. Bu noktada, her iki tarafın talepleri ve beklentileri doğrultusunda sözleşmenin detayları belirlenir.

Ancak, önemli bir husus da sözleşmeye eklenmesi istenen maddelerin, ilgili kanunun hükümlerine uygun olmasıdır. Sözleşme içeriği, yürürlükteki mevzuata uygun olmalıdır, aksi takdirde hukuki sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle, ticari sözleşmelerin hazırlanması sürecinde tarafların bir hukuk profesyoneliyle işbirliği yapması, sözleşmenin yasal gerekliliklere uygunluğunu sağlamak adına önemli bir adımdır.

Ticari Sözleşme Düzenlerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ticari sözleşmelerde dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır.

• Tarafların Açıkça Belirlenmesi: Sözleşmenin tarafları açıkça belirtilmelidir. Her bir tarafın adı, unvanı, iletişim bilgileri gibi temel bilgilerin doğru ve eksiksiz bir şekilde yer alması önemlidir. Tarafların ticaret ünvanlarının tespiti ve resmi kayıtlarla teyit edilmesi en önemli husustur.
• Sözleşme Konusunun Açık ve Kesin Olması: Sözleşmenin konusu, taahhütler ve karşılıklı haklar açık ve kesin bir şekilde belirtilmelidir. Tarafların beklentileri ve yükümlülükleri net bir şekilde ifade edilmelidir.
• Sözleşme Şartlarının Detaylı Olarak Düzenlenmesi: Sözleşme şartları, tarafların haklarını ve yükümlülüklerini kapsamlı bir şekilde düzenlemelidir. Ödeme koşulları, teslimat süreleri, mal veya hizmetin niteliği gibi detaylar belirtilmelidir. Ayrıca, uyuşmazlık durumunda çözüm yolunu içeren hükümler de yer almalıdır.
• Taraflar Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi: Ticari sözleşmeler, taraflar arasındaki ilişkileri belirlemelidir. Özellikle ortaklık veya bayilik sözleşmelerinde, tarafların hak ve yükümlülükleri, işbirliği koşulları, tazminat ve taraflar arasındaki sorumluluklar net bir şekilde ifade edilmelidir.
• Gizlilik ve İstihdam Yasağı Hükümleri: Ticari sözleşmelerde, ticari sırların ve gizli bilgilerin korunmasına yönelik hükümler yer almalıdır. Bu hükümler, tarafların sözleşme süresince ve sonrasında gizlilik yükümlülüklerini belirlemelidir. Ayrıca, sözleşme sona erdiğinde, taraflar arasında rekabet yasağı veya istihdam yasağı gibi hükümler olabilir.
• İhtilafların Çözüm Yollarının Belirlenmesi: Sözleşme uyuşmazlıklarının çözümü için belirli bir yolun öngörülmesi önemlidir. Taraflar, ihtilafların mahkeme, tahkim veya arabuluculuk gibi bir yol ile çözülmesini tercih edebilirler. Bu konuda sözleşmede açık hükümler bulunmalıdır.
• Kanuni Düzenlemelere Uyum: Sözleşme, ilgili kanunlara ve mevzuata uygun olmalıdır. Özellikle Türk Ticaret Kanunu’nda belirtilen hükümlere uyulması gerekmektedir. Kanunlara aykırı veya hükümsüz hükümler içeren sözleşmeler, hukuki sorunlara yol açabilir.
• Sözleşmenin Güncellenmesi ve Revize Edilmesi: Ticari sözleşmeler, iş koşullarının değişmesi durumunda güncellenmelidir. Tarafların anlaşmasıyla sözleşme şartlarının revize edilmesi veya ek hükümlerin eklenmesi gerekebilir. Bu tür değişikliklerin yazılı olarak yapılması ve tarafların onayını alması önemlidir.
• Sözleşmenin Belgelenmesi: Ticari sözleşmelerin yazılı olarak düzenlenmesi ve tarafların imzalaması gerekmektedir. İmzalanan sözleşmeler, taraflar arasında bağlayıcıdır ve somut kanıt niteliği taşır. Sözleşmenin bir kopyası her iki tarafça saklanmalıdır.
• Profesyonel Hukuki Destek: Ticari sözleşmelerin hazırlanması ve yorumlanması karmaşık bir süreç olabilir. Bu nedenle,  sözleşmelerle ilgili olarak ticaret hukuku avukatından, eğer sözleşmede yabancılık unsuru varsa uluslararası ticaret avukatından profesyonel hukuki destek almak önemlidir. Bir hukuk uzmanı, sözleşmenin geçerliliğini, hükümlerini ve tarafların haklarını korumak için gerekli düzenlemeleri yapabilir.

Ticari sözleşmeler, işletmelerin faaliyetlerini düzenleyen ve taraflar arasında belirli hak ve yükümlülükler oluşturan önemli belgelerdir. Sözleşmelerin dikkatlice hazırlanması ve doğru şekilde uygulanması, tarafların çıkarlarının korunmasına ve ticari ilişkilerin sorunsuz yürütülmesine yardımcı olur.

TİCARİ SÖZLEŞME FESİH ŞARTLARI

Ticari sözleşmeler, taraflar arasında gerçekleşen karşılıklı anlaşma ya da tek taraflı fesih durumlarına bağlı olarak sona erebilir. Ancak, ticari sözleşme fesih süreci beraberinde çeşitli sonuçları getirebilir. Ticari sözleşme feshi şartları sözleşmede açıkça belirtilmesi önem arz etmektedir.

Ticari sözleşme fesih şartları, sözleşmenin türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ticaret sözleşmelerinde, feshin doğuracağı sonuçlara dair hükümler ve fesih şartları net bir biçimde ifade edilmelidir. Ticari sözleşme fesih şartları, sözleşmenin tarafları arasında olası anlaşmazlıkları önlerken, fesih durumunda meydana gelebilecek sorunları da en aza indirir.

Önemli bir husus da, ticaret sözleşmelerinin feshedilse bile, bu fesihten etkilenmeyen hükümleri içerebileceğidir. Bu nedenle, sözleşmelerde yer alan fesih durumlarında bağlayıcı olan şartlara özellikle dikkat edilmelidir. Bu, taraflar arasındaki ilişkilerin şeffaf ve adil bir şekilde yürütülmesi açısından önemli bir ayrıntıdır.

Türk Borçlar Kanunu’nun 117. maddesi, muaccel bir borcun borçlusunun alacaklının ihtarı ile temerrüde düşeceğini belirtir. Ancak, borçlu temerrütünün gerçekleşmesi için sadece borcun ödenebilir hale gelmiş olması yeterli değildir. Bunun yanı sıra, alacaklının borcun ifası için borçluya ihtar etmiş olması da gereklidir. Bu iki şartın sağlanması, borçlu temerrüt durumunu ortaya çıkarır.

Ancak, bir istisna olarak, borçlu ile alacaklı arasındaki sözleşmede ifa için belirli bir gün tayin edilmişse, bu durumda alacaklının ayrıca ihtarda bulunmasına gerek yoktur. Örneğin, taraflar borcun ifa edileceği anı birlikte belirlemişse, bu anın gelmesiyle birlikte borçlu temerrüte düşer ve alacaklı, ayrıca bir ihtarda bulunma zorunluluğu olmaksızın haklarını kullanabilir.

Sonuç olarak, Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili maddesi, temerrüt durumunun nasıl gerçekleşeceğini ve ihtara bağlı olarak ne zaman ortaya çıkacağını ve ticari sözleşme fesih şartını açık bir şekilde düzenlemektedir.

DENİZ TİCARET HUKUKU KAPSAMI

Deniz Ticaret Hukuku, deniz taşımacılığı, deniz ticareti ve denizle ilgili diğer faaliyetleri düzenleyen hukuki bir alanı kapsar. Bu hukuk dalı, gemi sahipleri, taşıyıcılar, denizcilik şirketleri, liman işletmecileri ve diğer deniz ticareti aktörleri arasındaki ilişkileri düzenler.

Bu hukuk dalının en temel belgelerinden biri “Deniz Ticaretinde Gemi İşletme Belgesi”dir. Bu belge, bir geminin yasal olarak işletildiğini ve belirli bir standarta uygun olduğunu onaylar. Ayrıca, gemi sicili, gemi ipoteği ve gemi tescili gibi konular da Deniz Ticaret Hukuku‘nun içinde yer alır.

Deniz Ticaret Hukuku, gemi sahipleri ile taşıyanlar arasındaki sözleşmeleri düzenler. Navlun sözleşmeleri, bareboat charter anlaşmaları, taşıma sözleşmeleri gibi belgeler, tarafların hak ve sorumluluklarını belirler. Bu sözleşmeler genellikle uluslararası ticaretin karmaşıklığına uygun olarak hazırlanır.

Deniz kazaları durumunda, Deniz Ticaret Hukuku, gemi sahipleri, mürettebat ve yolcular arasındaki sorumlulukları ve tazminatları düzenler. Ayrıca, kara sularında ve açık denizde çatışmalardan kaynaklanan hukuki konuları da içerir.

Uluslararası düzeyde, Deniz Ticaret Hukuku’nun önemli belgelerinden biri de “UNCLOS” (Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi) olarak bilinir. Bu sözleşme, deniz yetki alanlarını düzenler, kıyı devletlerin ve diğer ülkelerin denizle ilgili hak ve yükümlülüklerini belirler.

Sonuç olarak, Deniz Ticaret Hukuku, denizle ilgili tüm ticari faaliyetleri düzenleyen ve gemi sahipleri ile taşıyanlar arasındaki ilişkileri şekillendiren bir hukuk dalıdır. Uluslararası karakteri ve karmaşıklığı, deniz ticaretinin doğasına uygun bir şekilde çeşitli düzenlemeleri içerir ve bu alanda faaliyet gösteren tüm taraflar için önemli bir rehberdir.

ULUSLARARASI TİCARET HUKUKUNUN KAPSAMI

Uluslararası ticaret, farklı ülkeler arasında mal ve hizmetlerin alımı, satımı ve değişimi anlamına gelir. Bu tür ticaret, işletmelerin büyümesini teşvik ederken, karmaşık uluslararası ticart hukuku konularını da beraberinde getirir. Uluslararası ticaret yaparken hukuken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır:

• Uluslararası Sözleşmeler: Uluslararası ticaretin temelini uluslararası sözleşmeler oluşturur. İki veya daha fazla ülke arasında yapılan anlaşmalar, tarafların hak ve yükümlülüklerini belirler. Uluslararası sözleşmeler, tarafların geçerli hukuka uygun olarak taahhütlerini yerine getirmesini sağlar.
• Uyuşmazlık Çözümü: Uluslararası ticarette ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümü önemlidir. Uyuşmazlıklar, tahkim, arabuluculuk veya mahkeme yoluyla çözülebilir. Taraflar arasında geçerli olan sözleşmeye göre uyuşmazlık çözüm yöntemi belirlenir ve bu uluslararası ticaret hukukuna uygun şekilde hareket edilmesi gerekir.
• Uluslararası Ticaret Hukuku: Uluslararası ticaret, ülkelerin kendi ticaret hukuku sistemleriyle düzenlenir. Bu nedenle, farklı ülkelerin ticaret hukuku kurallarını ve düzenlemelerini anlamak önemlidir. İlgili ülkelerin ticaret hukuku sistemine uygun olarak hareket etmek, yasal yükümlülükleri yerine getirmek ve ticari işlemleri uygun şekilde düzenlemek gereklidir.
• Mal ve Hizmet Standartları: Uluslararası ticaret yaparken, mal ve hizmetlerin standartlarına dikkat etmek önemlidir. Farklı ülkelerin gümrük mevzuatları, kalite standartları, sağlık ve güvenlik kuralları gibi farklı düzenlemeleri olabilir. Bu nedenle, ihraç edilen veya ithal edilen mal ve hizmetlerin ilgili ülkelerin gerekliliklerine uygun olduğundan emin olmak gereklidir.
• Vergi ve Gümrük Mevzuatı: Uluslararası ticarette vergi ve gümrük mevzuatı da önemli bir konudur. Her ülkenin kendi gümrük mevzuatı vardır ve bu mevzuata uygun olarak ticari işlemler gerçekleştirilmelidir. İhracat ve ithalat işlemlerinde gümrük vergileri, tarifeler, vergi indirimleri veya muafiyetleri gibi konular dikkate alınmalıdır.
• Uluslararası Ödeme Koşulları: Uluslararası ticarette ödeme koşulları, alıcı ve satıcı arasındaki anlaşmalarla belirlenir. Ödeme yöntemleri, vade, akreditif gibi konular dikkate alınmalıdır. İlgili ülkelerin ödeme ve para transferi düzenlemelerine uygun olarak işlemler yapılmalı ve ödeme güvencesi sağlanmalıdır.
• Sözleşmelerin Dil ve Yorumu: Uluslararası ticaret hukukunda, sözleşmelerin dilinin belirlenmesi ve doğru şekilde yorumlanması önemlidir. Taraflar arasında anlaşmazlıkların önlenmesi için sözleşmelerin anlaşılır bir dilde yazılması ve terimlerin net bir şekilde tanımlanması gereklidir. Ayrıca, sözleşmelerin yabancı dilde olduğu durumlarda, anlaşmazlık durumunda hangi dilin geçerli olduğunu belirlemek önemlidir.
• Uluslararası Ticaretin Düzenleyici Kuruluşları: Uluslararası ticaretin düzenlenmesi ve denetlenmesi için çeşitli uluslararası kuruluşlar bulunmaktadır. Örneğin, Dünya Ticaret Örgütü (WTO), uluslararası ticaretin kurallarını belirler ve ticari anlaşmazlıkların çözümünde rol oynar. Bu tür kuruluşların mevcut düzenlemelerine uyum sağlamak ve ilgili kurallara göre hareket etmek önemlidir.

Uluslararası ticaret yaparken hukuken dikkat edilmesi gereken konular oldukça çeşitlidir ve her ülkenin kendi hukuk sistemine uyum sağlamak gereklidir. Bu nedenle, uluslararası ticaretin yürütülmesi sırasında  profesyonel hukuki danışmanlık almak önemlidir. Bu şekilde, ticari işlemlerde uluslararası ticaret hukukuna uyum sağlanabilir, anlaşmazlıkların önlenmesi veya çözümüne yönelik adımlar atılabilir ve tüm tarafların çıkarları korunabilir.

TİCARİ ANLAŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ

Ticari ilişkilerde zaman zaman anlaşmazlıklar ortaya çıkabilir. Bu anlaşmazlıkların etkin bir şekilde çözülmesi, taraflar arasında sağlıklı bir iş ilişkisinin sürdürülmesini sağlar. İşte ticari anlaşmazlıkların çözümü için kullanılan bazı yöntemler:

• Müzakere ve Uzlaşma: Anlaşmazlıkların en uygun çözüm yolu genellikle müzakere ve uzlaşmadır. Taraflar, bir araya gelerek sorunu tartışır, farklı görüşleri dinler ve ortak bir noktada anlaşmaya çalışır. Müzakere ve uzlaşma yöntemi, taraflar arasında olumlu bir iş ilişkisi sürdürmek için de en iyi seçenektir.
• Arabuluculuk: Ticari dava arabuluculuk süreci, bağımsız bir üçüncü tarafın (arabulucu) müzakereleri yönettiği ve tarafları uzlaşmaya yönlendirdiği bir çözüm yöntemidir. Arabulucu, taraflar arasındaki iletişimi kolaylaştırır, sorunun çözümüne yardımcı olur ve taraflar arasında adil bir anlaşma sağlanmasına çalışır. Arabuluculuk süreci, mahkeme sürecine göre daha hızlı, daha az maliyetli ve daha az düşmanca bir ortam sağlar.
• Tahkim: Tahkim, taraflar arasında anlaşmazlıkları çözmek için tercih edilen bir yöntemdir. Tahkim, tarafların anlaşmazlığını bağımsız bir hakem veya hakemler heyetine götürerek çözmelerine olanak tanır. Tahkim kararları bağlayıcıdır ve mahkeme kararları gibi uygulanabilir. Uluslararası ticarette sıkça kullanılan bir yöntemdir ve ticari anlaşmazlıkların hızlı ve etkin bir şekilde çözülmesine yardımcı olur.
• Mahkeme Yolu: Anlaşmazlık, müzakere, uzlaşma, arabuluculuk veya tahkim yoluyla çözülemezse, mahkeme yoluna başvurulabilir. Mahkemeler, yargı sürecini yönetir ve anlaşmazlığın yasalara göre çözülmesini sağlar. Mahkeme süreci, daha karmaşık, zaman alıcı ve maliyetli olabilir, ancak bazı durumlarda kaçınılmaz olabilir.

Ticari anlaşmazlıkların çözümünde hangi yöntemin kullanılacağı, anlaşmazlığın niteliği ve tarafların tercihlerine bağlıdır. Önemli olan, çözüm sürecinin adil, etkili ve taraflar arasında uzlaşmayı sağlayıcı olmasıdır. Hangi yöntemin seçileceğini ticaret hukuku avukatı belirleyecektir.

Ticari anlaşmazlıkların çözümünde kullanılan yöntemler arasında bazı avantaj ve dezavantajlar vardır. Müzakere ve uzlaşma yöntemi, taraflar arasında iş ilişkisinin devam etmesine olanak sağlar ve karşılıklı çıkarları korur. Ancak, taraflar arasında anlaşmaya varmak bazen zor olabilir ve uzun sürebilir.

Ticari dava arabuluculuk süreci, taraflar arasında daha az düşmanca bir ortam sağlar ve daha hızlı çözümler sunar. Ancak, arabuluculuk süreci, her iki tarafın da bir uzlaşmaya varmaya istekli olmasını gerektirir. Tarafların birbirlerini dinlemeye ve uzlaşmaya açık olmaları önemlidir.

Tahkim, ticari anlaşmazlıkların çözümü için sıkça tercih edilen bir yöntemdir. Bağımsız bir hakem tarafından yapılan tahkim kararları bağlayıcıdır ve uygulanabilirliği yüksektir. Ancak, tahkim süreci bazı durumlarda maliyetli olabilir ve daha karmaşık anlaşmazlıklarda daha uzun sürebilir.

Mahkeme yoluna başvurmak, bazen anlaşmazlığın çözümü için zorunlu olabilir. Mahkemeler, yargı sürecini yönetir ve yasalara göre karar verirler. Ancak, mahkeme süreci genellikle daha uzun sürer, maliyetli olabilir ve taraflar arasındaki iş ilişkisini daha fazla zorlayabilir.