İRTİBAT BÜROSU NEDİR?
İrtibat bürosu, yabancı şirketlerin Türkiye’de belirli faaliyetleri yürütmek amacıyla kurduğu, ticari faaliyette bulunmayan temsilciliklerdir. Bu bürolar, temsil ve ağırlama, Türkiye’deki tedarikçilerin kalite ve standart açısından denetimi, tedarikçi temini, teknik destek sağlama, haberleşme ve bilgi aktarımı gibi görevler üstlenir. Ayrıca, bölgesel yönetim merkezi olarak da işlev görebilir.
Türk hukukuna göre, yabancı şirketler kendi sektörleriyle ilgili araştırmalar yapmak, Türkiye iç pazarındaki potansiyeli değerlendirmek ve yeni ticari imkanlar oluşturmak amacıyla irtibat büroları kurabilir. Bu bürolar, doğrudan ticaret yapmak yerine, pazarın dinamiklerini anlamak ve yerel işbirlik ağlarını güçlendirmeyi amaçlar.
Yurtdışı merkezli bir firmanın Türkiye’deki ilk adımı genellikle irtibat bürosu açmaktır. Bu bürolar, bilgi ve destek sağlama görevini üstlenir ve yabancı markaların yerel pazarda tanınırlık kazanması ile sektörde yer edinmesine katkı sağlar. Ancak, irtibat bürolarının temel bir kuralı bulunmaktadır. Bu bürolarda ürün ya da hizmet satışı yapılmaz ve ticari bir kazanç sağlanmaz.
İrtibat bürolarının amacı, yabancı bir marka ile Türkiye’deki sektör ve müşteri kitlesi arasında köprü kurmaktır. Türkiye pazarına giriş yapmayı planlayan bir yabancı şirketin, İrtibat Bürosu Mevzuatı’na uygun şekilde bir ofis açması öncelikli bir gerekliliktir. Bu mevzuata uyum, firmanın yerel pazarda etkin bir şekilde faaliyet gösterebilmesi için hayati önem taşır.
YABANCI ŞİRKETLERİN TÜRKİYE’DE İRTİBAT BÜROSU KURMASININ ŞARTLARI NELERDİR?
Yabancı şirketlerin Türkiye’de irtibat bürosu kurabilmesi, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği kapsamında belirli şartlara tabidir. Bu şartlar, yabancı şirketlerin Türk hukuk düzeni içinde faaliyetlerini uyumlu bir şekilde yürütmesini sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.
1. Şirketin Yabancı Ülkede Kurulmuş Olması
İrtibat bürosu açacak yabancı şirketin, yabancı bir ülkede, o ülkenin kanunlarına göre kurulmuş ve faaliyet göstermekte olan bir tüzel kişilik olması gerekmektedir.
2. İrtibat Bürosu Kurulması İçin Bakanlık İzni Alınması
Yabancı şirketlerin Türkiye’de irtibat bürosu açabilmesi için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan izin alması zorunludur. Bakanlık, faaliyet izinlerini belirli şartlar çerçevesinde verir ve izin kapsamı dışında faaliyet gösterilmesi durumunda yaptırımlar uygulayabilir. Özellikle yeni kurulan şirketler için faaliyet izni verilmesi mümkün değildir. Yabancı şirketin kuruluşundan itibaren en az bir yıllık süre geçmiş olması gerekir. Ancak bu şart, tüm şirketler için zorunlu olmayıp Bakanlığın değerlendirmesine bağlıdır.
3. İrtibat Bürosu Aracılığıyla Ticari Faaliyette Bulunmama Zorunluluğu
Türkiye’deki irtibat bürolarının ticari faaliyette bulunması yasaktır. Bu bürolar, yalnızca yabancı şirketin temsil, araştırma, teknik destek ve bilgi aktarımı gibi ticari olmayan faaliyetlerini yürütebilir.
4. Başvuru Belgelerinin Tam ve Eksiksiz Olması
İrtibat bürosu kurma ve izin süresini uzatma başvurularında, talep edilen bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz sunulması gerekmektedir.
5. Özel Mevzuata Tabi Alanlar
Finans, sigortacılık ve sermaye piyasaları gibi özel mevzuata tabi sektörlerde irtibat bürosu açma talepleri, ilgili sektörün mevzuatına uygun şekilde değerlendirilir. Bakanlık, bu sektörlerde faaliyet göstermek isteyen şirketlerin taleplerini, ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerini alarak sonuçlandırır.
TÜRKİYE’DE YABANCI ŞİRKETLERİN İRTİBAT BÜROSU NASIL AÇILIR?
Türkiye’de irtibat bürosu açmak isteyen yabancı şirketler, gerekli belgelerle birlikte Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne başvuruda bulunmalıdır. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin 8. maddesi uyarınca, bakanlık en fazla üç yıllık süreler için izin vermektedir. İzin süresi sona ermeden önce, uzatma başvurusu yapılması gerekmektedir.
İritbat Bürosu kuruluş başvurusu sırasında sunulması gereken belgeler, Uygulama Yönetmeliği’nin 7. maddesinde düzenlenmiştir. Türkiye’de irtibat bürosu açmak için gereken belgeler şunlardır:
- Başvuru Formu: Bakanlık tarafından sunulan formatta doldurulmuş başvuru formu.
- Beyanname:
- İrtibat bürosunun yürütmeyi planladığı faaliyetlerin kapsamını ve büronun ticari faaliyet yürütmeyeceğini beyan eden bir taahhüt.
- Bu beyannameyi imzalayan yabancı şirket yetkilisinin imza yetkisini gösteren belge.
- Yabancı Şirketin Faaliyet Belgesi:
- Şirketin faaliyette olduğunu gösteren belge.
- Belge, ilgili Türk Konsolosluğu tarafından onaylanmalı veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi (Apostil Anlaşması) hükümlerine göre tasdik edilmelidir.
- Faaliyet Raporu veya Finansal Belgeler: Yabancı şirketin faaliyet raporu, bilançosu veya gelir tablosu.
- Yetki Belgesi: İrtibat bürosunun faaliyetlerini yürütmekle görevlendirilecek kişi veya kişilere verilen yetki belgesi.
- Vekâletname: İrtibat bürosunun kuruluş işlemlerinin başka bir kişi veya kurum tarafından yürütülmesi durumunda düzenlenmiş vekâletname.
Başvuru süreci, tüm belgelerin eksiksiz bir şekilde sunulması durumunda, genellikle 15 iş günü içinde tamamlanır. Türkiye’de irtibat bürosu açmak, yabancı şirketlerin yerel pazara giriş stratejileri için önemli bir adımdır. Ancak, ticari faaliyet yürütülmesi yasak olduğundan, başvurunun bu kapsamda hazırlanması büyük önem taşır.
İRTİBAT BÜROLARININ FAALİYET ALANLARI NELERDİR?
Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu‘na göre, irtibat büroları ticari faaliyette bulunamaz ve kazanç sağlayacak herhangi bir işlem gerçekleştiremez. Yalnızca belirli faaliyetlerle iştigal edebilen bu büroların çalışma alanları, özellikleri ve uzatma süreleri aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
Faaliyet Alanı | Özelliği | Uzatma Süresi |
Temsil ve Ağırlama | Yabancı şirketin sektörel kuruluşlar ve organizasyonlarda temsili; Türkiye’deki iş temaslarının koordinasyonu. | 5 Yıl |
Tedarikçi Kontrol ve Denetimi | Yabancı şirket adına üretim yapan firmaların kalite standartlarına uygunluğunun denetimi, üretici temini. | 5 Yıl |
Teknik Destek | Distribütörlere eğitim, kalite standartlarının artırılmasına yönelik destek hizmetleri. | 5 Yıl |
Haberleşme ve Bilgi Aktarımı | Piyasa gelişmeleri, tüketici eğilimleri, rakip firmaların performansı gibi bilgilerin toplanması ve şirkete iletilmesi. | 5 Yıl |
Bölgesel Yönetim Merkezi | Diğer ülkelerdeki birimlere yönelik yatırım, planlama, finansal yönetim, AR-GE ve eğitim gibi hizmetlerin koordinasyonu. | 10 Yıl |
İrtibat büroları, yabancı şirketlerin Türkiye’de faaliyet gösterebilmesi için önemli bir platform sağlar. Ancak belirlenen mevzuata uygun hareket edilmesi zorunludur. Aksi takdirde, faaliyet izinlerinin iptali ve yasal yaptırımlarla karşılaşmaları söz konusu olabilir.
İRTİBAT BÜROSUNUN FAALİYET SÜRESİ NE KADARDIR?
Türkiye’de irtibat bürolarına, kuruluş başvurularında beyan edilen faaliyet kapsamında, azami 3 yıllık izin verilir. Ancak, bu sürenin sonunda faaliyetlerine devam etmek isteyen irtibat bürolarının, süre sona ermeden önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne süre uzatma talebinde bulunması gerekmektedir.
1- İrtibat Bürosu İzni Süre Uzatma Taleplerinin Değerlendirilmesi
Genel Müdürlük, süre uzatma başvurularını detaylı bir şekilde değerlendirir. Bu değerlendirme sırasında aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
- İrtibat bürosunun geçmiş yıl faaliyet raporu,
- Bağlı olduğu yabancı şirketin Türkiye için belirlediği geleceğe yönelik iş planı ve hedefleri,
- Türkiye’deki mevcut ve öngörülen harcama tutarı,
- Bürolarda çalıştırılan personel sayısı.
2- İrtibat Bürosu Faaliyet Süresinin Uzatılmadığı Durumlar
Bazı faaliyet türlerinde, irtibat bürosunun süresinin uzatılması mümkün değildir. Özellikle:
- Pazar araştırması yapmak amacıyla faaliyet gösteren irtibat büroları,
- Yabancı şirketin ürün veya hizmetlerinin tanıtımını yapmak üzere izin almış irtibat büroları.
Bu durumlarda, izin süresi sona erdiğinde faaliyetlerini devam ettirmek isteyen şirketlerin, alternatif yöntemlerle Türkiye’de varlık göstermesi gerekebilir.
İrtibat bürolarının faaliyet sürelerinin uzatılması, başvuru sahibinin sunduğu belgelerin tam ve eksiksiz olmasına bağlıdır. Süre uzatma taleplerinin onaylanabilmesi için, büroların geçmiş performansı ve geleceğe yönelik planlarının, Türkiye pazarına olan katkısıyla uyumlu olması gerekmektedir. Ancak, sınırlı izin verilen faaliyet türlerinde, uzatma taleplerinin reddedilmesi ihtimalinin göz önünde bulundurulması önemlidir.
İRTİBAT BÜROSUNA GETİRİLEN KISITLAMALAR NELERDİR?
İrtibat büroları, ticari faaliyette bulunmama zorunluluğu ile diğer şirket türlerinden ayrılmaktadır. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamında, irtibat büroları yalnızca belirlenen faaliyet alanlarında faaliyet gösterebilir ve bu faaliyetlerden herhangi bir kazanç elde etmeleri yasaktır. Bu kısıtlamalar, büroların rolünü yabancı şirketlerin Türkiye pazarında bilgi toplama, temsilcilik ve organizasyon işlevleriyle sınırlandırmaktadır.
1- Faaliyet Süresi Kısıtlamaları
- İlk kuruluş döneminde faaliyet süresi en fazla 3 yıl ile sınırlıdır.
- Uzatma taleplerinde faaliyet süresi, başvuru yapılan faaliyet alanına göre 5 ila 10 yıl arasında değişebilir.
- Süre sonunda, faaliyet alanında herhangi bir değişiklik yapılmaksızın uzatma talebinde bulunulabilir.
2- Malvarlığı ve Finansman Kısıtlamaları
- İrtibat bürolarının kendilerine tahsis edilmiş bağımsız bir malvarlığı bulunmamaktadır.Tüm organizasyon ve faaliyetlerin finansmanı, yabancı yatırımcının yurtdışındaki ana şirketi tarafından karşılanır.
- Ana şirket, irtibat bürosunun giderlerini, maaşlarını ve diğer masraflarını doğrudan finanse etmek zorundadır.
3- Ticari Faaliyet Alternatifi Olarak Şube Açmak
Yabancı şirketler, Türkiye’de daha geniş bir ticari faaliyet yelpazesiyle yer almak isterlerse, bir şube ya da Türkiye’de yeni bir şirket kurma yoluna gitmelidir. Bu tür yapılanmalar, ticari faaliyetlerden kazanç elde etme hakkı tanıdığı gibi, Türkiye’de bağımsız bir malvarlığı edinme olanağı da sağlar.
4- İrtibat Bürosunda Personel İstihdamı
İrtibat bürolarına personel istihdamı izni tanınmaktadır. Ancak:
- Personel istihdamı durumunda, ek izinler alınması gereklidir.
- İrtibat büroları, istihdam edilen personelin sosyal güvenlik yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumludur.
İrtibat bürolarına getirilen kısıtlamalar, bu yapılanmaların yalnızca temsilcilik ve bilgi toplama gibi ticari kazanç sağlamayan faaliyetlerle sınırlı kalmasını amaçlamaktadır. Daha aktif ve kazanç odaklı bir yapı kurmak isteyen yabancı yatırımcılar için şube veya iştirak seçenekleri uygun bir alternatif sunmaktadır. Bu nedenle, şirketlerin Türkiye’deki stratejik hedeflerine uygun yapılanma türünü belirlemeleri önemlidir.
İRTİBAT BÜROLARININ GİDERLERİNİN KARŞILANMASI
Türkiye’deki irtibat bürolarının gelir getiren faaliyetlerde bulunmaları yasak olduğundan, tüm giderleri yurtdışındaki ana şirket tarafından finanse edilmelidir. Bu giderler döviz üzerinden karşılanır ve aşağıdaki gibi masrafları içerir:
- Personel Ücretleri ve SGK Prim Ödemeleri: Büroda çalışan personelin maaşları ve sosyal güvenlik katkı payları.
- Kira ve Diğer Ofis Masrafları: İrtibat bürosunun kira ödemesi ve diğer işletme giderleri.
- Defter Tutma Masrafları: Büro defterlerinin tutulması için meslek erbabına yapılan ödemeler.
- Tercüme ve Çeviri Hizmetleri: Yabancı dilde düzenlenen belgelerin Türkçeye tercüme edilmesi için yapılan harcamalar.
- Temizlik ve Geçici İşler: Büro temizliği veya belirli hizmetler için getirilen kişilere yapılan ödemeler.
Ana yabancı şirket, irtibat bürosunun faaliyetleri ile ilgili her türlü ödeme ve harcamayı yurt dışından transfer edilen döviz ile karşılar.
İRTİBAT BÜROSUNUN TEMSİL YETKİSİ VE SORUMLULUĞU
İrtibat bürolarında görev alacak kişilerle yabancı şirket arasında iki farklı hukuki ilişki olabilir:
- Vekâlet Sözleşmesi: Kişiler, yabancı şirket adına hareket ederek vekâlet ilişkisi kapsamında görev alabilir.
- İş Sözleşmesi: Atanan kişiler, yabancı şirket tarafından çalışan olarak istihdam edilebilir.
1- İş Hukuku Kapsamında Durum:
- İrtibat bürosu işveren olarak kabul edilmez.
- İstihdam eden taraf, yabancı şirketin kendisidir.
- Ancak, irtibat bürosu adına çalışan kişilere yapılan sosyal güvenlik ve diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesi gereklidir.
2- İrtibat Bürolarının Sona Ermesi
İrtibat büroları iki şekilde sona erebilir:
- Gönüllü Kapatma: Yabancı şirketin kendi iradesiyle büronun faaliyetlerine son vermesi.
- Yetkili Merciler Tarafından Kapatma: Bakanlık tarafından verilen izin dışında faaliyet gösteren veya yasa dışı işler yapan irtibat bürolarının faaliyet izni iptal edilebilir.
3- Sona Erme Süreci ve Yasal Gereklilikler:
- Kapatma İşlemleri: Vergi dairesinden iş bırakma-yoklama fişi alınmalıdır. Bu fiş, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne iletilmelidir.
- Transfer Talepleri: Kapanış veya tasfiye sonucunda oluşan bakiye dışında herhangi bir transfer talebinde bulunulamaz.
Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin 8/e maddesi, bu süreçlerin hukuki çerçevesini belirlemektedir.
İrtibat büroları, yalnızca belirlenen sınırlı faaliyetler için kullanılan ve ticari kazanç sağlamayan yapılar olarak tasarlanmıştır. Giderlerin karşılanması tamamen yurtdışındaki ana şirketin finansmanına dayanırken, temsil yetkisi işveren-çalışan ilişkisinden bağımsızdır. Faaliyet izinlerine uyulmaması durumunda, büroların kapatılması hem idari hem de hukuki süreçlere bağlı olarak gerçekleşir.
TÜRKİYE’DE İRTİBAT BÜROSU KURMAK NE KADAR SÜRER?
Bir irtibat bürosu kurmak, gerekli belgelerin tam ve eksiksiz olması durumunda kısa bir süre içinde tamamlanabilir. İrtibat bürosu başvuruları için işlem süresi genellikle 15-20 gün arasında değişmektedir. Bu süre, başvuru dosyasının eksiksiz olmasına ve belgelerin doğru şekilde sunulmasına bağlıdır.
TÜRKİYE’DE BULUNAN İRTİBAT BÜROSUNUN SATIŞ FAALİYETLERİ YÜRÜTMESİ MÜMKÜN MÜ?
Bir irtibat bürosu, Türkiye’de satış faaliyetleri yürütemez. Türk mevzuatına göre, irtibat büroları yalnızca temsil amacıyla kurulmuş ve ticari faaliyetlere girmemesi gereken yapılardır. Bu büroların faaliyet alanı, pazar araştırması yapmak, yerel piyasada gelişen trendler hakkında bilgi toplamak, yabancı şirkete teknik destek sağlamak ve yerel tedarikçi ilişkilerini denetlemek gibi sınırlı konularla sınırlıdır. Dolayısıyla, bir irtibat bürosu satış yapmak, sözleşme imzalamak ya da ticari kazanç sağlamak gibi faaliyetlerde bulunamaz. Ancak, bu büro potansiyel iş bağlantılarını ve müşteri ilişkilerini doğrudan yurt dışındaki ana şirkete yönlendirebilir. Bu şekilde, satış ve ticari faaliyetler, yalnızca ana şirketin sorumluluğunda yürütülür. Bu faaliyetlerinde KVKK kapsamında kişisel verileri koruma sorumluluğu olduğu unutulmamalıdır.
İRTİBAT BÜROSU’NDA YABANCI İŞÇİ ÇALIŞTIRILABİLİR Mİ?
Türkiye’de irtibat bürosunda yabancı personel istihdamı, belirli yasal kısıtlamalar ve şartlar altında mümkündür. Bu kısıtlamalar, özellikle yabancı iş gücü kotası uygulamalarıyla ilgilidir. Yabancı çalışanlar için yapılan çalışma izni başvurularında, her bir yabancı işçi için en az beş Türk işçi istihdam edilmesi gerekliliği, Türkiye’deki iş gücü piyasasında yabancı işçilerin oranını denetlemek amacıyla öngörülen bir düzenlemedir. Ancak, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu çerçevesinde, bu genel kuralın bazı istisnaları mevcuttur. Bu istisnaların başında, “kilit personel” kavramı yer almaktadır.
Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu‘na bağlı olarak yabancı çalışma izinleriyle ilgili yönetmelik, kilit personeli belirli kriterlere sahip çalışanlar olarak tanımlamaktadır. Kilit personel, şirketin üst yönetiminde yer alan, organizasyonun yönetiminde aktif rol oynayan ve stratejik kararların alınmasında etkin olan bireylerdir. Bu kişiler, şirketin denetçilerini, idari veya teknik personelini kontrol etme yetkisine sahip olup, aynı zamanda personel alımı ve işten çıkarılması gibi önemli kararlarda da yer alabilirler. Yönetmelik, ayrıca şirketin ürünleri, hizmetleri, teknik bilgi birikimi veya yönetimi hakkında derin bilgiye sahip, üst düzey pozisyonlarda bulunan çalışanları da kilit personel olarak tanımaktadır.
Özellikle İrtibat Büroları için ek bir düzenleme yapılmıştır. Bu bürolarda kilit personel istihdamı, son yıl içinde yurt dışından en az 200.000 ABD Doları (veya karşılığı döviz) getirilmiş olması şartıyla, yurt dışındaki ana şirket tarafından yetkilendirilmiş bir çalışanla sınırlıdır. Bu bağlamda, bir irtibat bürosunda istihdam edilebilecek yabancı personel sayısı yalnızca bir kişiyle sınırlıdır.
İRTİBAT BÜROLARININ YEREL HARCAMALARI VE TÜRKİYE’DE BANKA HESABI ZORUNLULUĞU
İrtibat bürolarının işlem ve giderleri için yönetmelikler, tüm fonların yurt dışından transfer edilmesi gerektiğini belirtmektedir. Bu fonlar, döviz cinsinden olmalı ve ana şirketin Türkiye’deki irtibat bürosuna Türk Lirası (TL) göndermesi yasaktır. Ancak, Türkiye’deki yerel harcamalarla ilgili belirli bir istisna bulunmaktadır. Yeme içme, gaz, kira gibi günlük harcamalar ve çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim ödemeleri gibi yerel ödemeler Türk Lirası (TL) cinsinden yapılmalıdır.
Bu düzenlemelere uygun olarak, uygulamada irtibat bürolarının Türkiye’de iki ayrı banka hesabı bulundurması gereklidir. Bir banka hesabı döviz cinsinden olmalı, yalnızca yurt dışından yapılan para transferleri için kullanılmalıdır. Diğer hesap ise TL cinsinden olup, yerel harcamalar için fonların dönüştürülmesi ve ödeme yapılması amacıyla kullanılmalıdır.
Ayrıca, 26 Kasım 2019 tarihinde yapılan yasa değişiklikleri ile irtibat bürolarının sosyal güvenlik primleri ve gerektiğinde diğer vergi ödemeleri için bir kamu bankasında hesap açması zorunlu hale gelmiştir. Bu düzenleme, irtibat bürolarının Türkiye’deki sosyal güvenlik ve vergi yükümlülüklerini yerine getirebilmeleri için gerekli bir uygulamadır.
Sonuç olarak, irtibat bürolarının Türkiye’deki finansal işlemlerini düzenlemek amacıyla iki ayrı banka hesabı kullanması gereklidir ve bu hesaplardan birinin kamu bankasında olması zorunludur.
İRTİBAT BÜROSUNUN YAPMASI GEREKEN YÜKÜMLÜLÜKLER VE YASAL SORUMLULUKLAR
İrtibat bürolarının Türkiye’de faaliyet gösterirken yerine getirmeleri gereken belirli yasal yükümlülükler ve düzenlemeler bulunmaktadır. Bu yükümlülükler, hem vergi düzenlemeleri hem de yasal denetim gereksinimleri açısından önem taşımaktadır. İrtibat bürosunun yerine getirmesi gereken başlıca görevler aşağıda sıralanmıştır.
1. İrtibat Bürosunun Giderlerinin Belgelenmesi
İrtibat bürosu, geçmiş yıl harcamalarını yurt dışından gönderilen dövizlerle karşılamak zorundadır. Bu harcamaların belgelenmesi, doğru muhasebe işlemleri için büyük önem taşır. İrtibat bürosu, bu giderlerin banka dekontları ile desteklenmesini sağlamalı ve belgeleri zamanında dosyalayarak gerektiğinde sunulmak üzere saklamalıdır. Banka dekontları, harcamaların yurt dışından gelen dövizle yapıldığını kanıtlayan en önemli belgelerdir. Bu tür belgelerin eksiksiz ve düzenli bir şekilde saklanması, vergi denetimlerinde ve yasal denetimlerde büyük kolaylık sağlar.
2. Yıllık Faaliyet Raporunun Hazırlanması ve Sunulması
İrtibat büroları, her yıl geçmiş yıl faaliyetleri hakkında Bilgi Formu doldurmak ve bu raporu ilgili kuruma sunmakla yükümlüdür. İrtibat bürolarının, faaliyet raporlarını en geç Mayıs ayı sonuna kadar teslim etmeleri gerekmektedir. Bu rapor, bir önceki yıl boyunca gerçekleştirilen tüm faaliyetleri özetler ve ilgili kurum tarafından denetlenebilmesi için temel bir belge olarak kabul edilir.
3. Denetim ve Uygulamalar
Bakanlık, irtibat bürolarının faaliyetlerini, izinlerinde belirtilen kapsam doğrultusunda yürütüp yürütmediklerini resen veya ilgili kurumlardan gelen bildirimler üzerine denetleyebilir. Verilen iznin kapsamı dışında faaliyet yürüttüğü tespit edilen irtibat bürolarına, uygun izin başvurusu yapmaları için 30 gün süre tanınır. Bu süre, haklı gerekçelerle en fazla 30 gün daha uzatılabilir. Süre sonunda başvuruda bulunmayanların izinleri iptal edilir.
Sonuç olarak, irtibat bürolarının giderlerinin doğru bir şekilde belgelenmesi ve yıllık faaliyet raporunun zamanında sunulması, yasal sorumlulukların yerine getirilmesi açısından büyük öneme sahiptir. Bu yükümlülüklerin yerine getirilmesi, irtibat bürosunun faaliyetlerinin yasal çerçevede sürdürülebilmesini sağlar.
İRTİBAT BÜROSUNDA İŞÇİLERE YAPILAN MAAŞ ÖDEMELERİNDE VERGİ MUAFİYETİ VAR MI?
İrtibat bürolarında çalışan personel için yapılan ödemeler, belirli yasal düzenlemelere ve istisnalara tabidir. Bu ödemelerin doğru şekilde yapılabilmesi için, yabancı şirketlerin Türk vergi mevzuatına uygun hareket etmeleri gerekmektedir. Aşağıda, irtibat bürolarında personel ödemeleriyle ilgili öne çıkan düzenlemeler açıklanmıştır.
a. Personele Maaş Ödemesinde Gelir Vergisi İstisnası
Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellef işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler, gelir vergisinden istisna tutulmaktadır. Bu istisna, yalnızca yurt dışındaki ana şirket tarafından karşılanan ve döviz cinsinden yurtdışından personele yapılan maaş ödemelerine uygulanır. Bu ödemelerin yurtdışından gönderilmesi şarttır. İlgili transferlerin, personelin banka hesabına doğrudan gönderildiği kanıtlanmalıdır.
Ödeme işlemlerinin ve transferlerinin doğru şekilde yapıldığının kontrolü için, banka dekontları, döviz alım belgeleri ve yurt dışı transfer dekontları gibi belgelerin temin edilmesi ve saklanması zorunludur. Bu belgeler, gelir vergisi istisnasının uygulanabilmesi için gerekli olan kanıtları oluşturur.
b. Damga Vergisi Kesintisi
Damga Vergisi Kanunu’na göre, irtibat bürolarında çalışan personele yapılan ücret ödemelerinden damga vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir. Bu kesinti, muhtasar beyanname ile beyan edilerek, yasal süresi içinde ödenmelidir. Damga vergisi, bir ücret ödeme belgesinin geçerliliğini sağlamak amacıyla yapılan yasal bir yükümlülüktür. İrtibat bürolarının bu yükümlülüğü yerine getirmemesi, cezai sonuçlar doğurabilir.
c. İşçilerin Sigortalılığı
İrtibat bürolarında çalışacak personelin, Sosyal Güvenlik Kanunu kapsamında sigortalı olmaları gerekmektedir. İrtibat bürosu, dar mükellef işveren statüsünde, çalışanlarının sosyal güvenlik primlerini ödemekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, çalışanın sigortalı bir işçi olarak kaydının yapılmasından önce yerine getirilmelidir. Aksi takdirde, sigorta primlerinin ödenmemesi durumunda İş Hukuku kapsamında hukuki sorumluluk doğabilir.
d. İşyeri Bildirgesi
İrtibat büroları, çalışanlarının sigortalı olarak işe başlamadan önce, işyeri bildirgesini ilgili Sigorta İl Müdürlüğü’ne bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirim, işyerinin sosyal güvenlik primleriyle ilgili yükümlülüklerinin yerine getirilmesi için gereklidir ve aksi takdirde cezai yaptırımlar uygulanabilir.
Sonuç olarak, irtibat bürolarında personel için yapılacak ödemeler, belirli vergi ve sigorta düzenlemelerine tabidir. Gelir vergisi istisnası, damga vergisi kesintisi, sigortalılık yükümlülüğü ve işyeri bildirgesi gibi düzenlemelere uyulması, yabancı şirketlerin Türkiye’deki operasyonlarının yasal çerçevede düzgün bir şekilde devam etmesini sağlar. Bu nedenle, irtibat bürolarının personel istihdamı yaparken tüm yasal gereklilikleri yerine getirmeleri önemlidir.
TÜRKİYE’DE YABANCI ŞİRKETİN İRTİBAT BÜROSU AÇMASININ AVANTAJLARI NELERDİR?
İrtibat bürosu açmak, yabancı şirketler için Türkiye’de hem finansal hem de operasyonel avantajlar sunar. Bu avantajlar şu şekilde özetlenebilir:
1. İrtibat Bürosunun Vergi Avantajları
İrtibat büroları, aşağıdaki vergilerden muaf tutulmaktadır:
- Katma Değer Vergisi (KDV)
- Kurumlar Vergisi
- Gelir Vergisi (sadece personel için geçerlidir)
- Damga Vergisi
Bu durum, irtibat bürolarını finansal açıdan oldukça cazip hale getirir.
2. İrtibat Bürolarının Beyanname Yükümlülüğü
İrtibat büroları, muhtasar beyanname düzenli olarak vermekle yükümlüdür, ancak bu beyanname kapsamında herhangi bir ödeme yapmaları gerekmez. Bu da operasyonel süreçleri kolaylaştırır.
3. Düşük Maliyetli Giriş İmkanı
Sektöre uygun bir bütçeyle giriş yapmak için irtibat bürosu açmak, ideal bir çözüm olabilir. İrtibat bürosu, şirketin yüksek maliyetler altına girmeden yerel pazar hakkında bilgi toplamasına ve faaliyetlere başlamasına olanak tanır.
4. Pazar Araştırması ve Müşteri Analizi
Yerel pazarda başarılı olmanın temel yollarından biri, piyasa dinamiklerini anlamak ve müşteri kitlesini tanımaktır. İrtibat büroları, bu amaca hizmet ederek yabancı şirketlerin:
- Türkiye’deki piyasa koşullarını ve dinamiklerini araştırmasına,
- Müşteri taleplerini analiz etmesine,
- Sektörde etkin bir şekilde faaliyet yürütmesine olanak tanır.
5. Teknik ve Müşteri Desteği Sağlama
İrtibat büroları, müşterilere etkin ve hızlı destek verme konusunda önemli bir avantaj sağlar. Özellikle teknik destek gerektiren sektörlerde:
- Müşteri ihtiyaçlarına yerinde ve zamanında yanıt verme,
- Ürünlerle ilgili teknik destek ve eğitim sağlama,
- Satış sonrası hizmetleri hızlı bir şekilde ulaştırma imkânı sunar.
Bu durum, müşteri memnuniyetini artırır ve şirketin yerel pazarda güçlü bir itibar kazanmasını sağlar.
6. Sektörel Başarı ve İmaj Kazanımı
Yerel pazarda profesyonel bir imaj oluşturmak ve sektörde sağlam bir yer edinmek için irtibat büroları, önemli bir araçtır. Doğru stratejilerle faaliyet gösteren bir irtibat bürosu, ileride daha kapsamlı bir ticari girişim için sağlam bir temel oluşturabilir.
İrtibat bürosu açmak, yabancı şirketler için Türkiye’de ticari faaliyetlere başlamadan önce önemli bir stratejik adımdır. Vergi avantajları, düşük maliyetli giriş imkânı, yerel pazar analizinde sağladığı kolaylıklar ve müşterilere etkin destek verme fırsatı sayesinde, hem mali hem de operasyonel açıdan büyük avantajlar sunar.
İRTİBAT BÜROSU İLE ŞUBE ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR NELERDİR?
1. Ticari Faaliyet
- İrtibat Bürosu: Ticari faaliyette bulunamaz ve gelir elde edemez. Sadece pazar araştırması, teknik destek, temsil ve iletişim gibi faaliyetleri yürütür.
- Şube: Türkiye’de iş anlaşmaları yapabilir, ticari faaliyette bulunabilir ve gelir elde edebilir.
2. Hukuki Statü
- İrtibat Bürosu: Ticaret siciline kayıtlı değildir. Ticaret Hukuku kapsamıda bağımsız bir tüzel kişilik oluşturmaz, ana şirkete bağlıdır.
- Şube: Türkiye’deki sermaye şirketleri gibi ticaret siciline kayıtlıdır ve belirli bir hukuki statüye sahiptir.
3. Süre Kısıtlaması
- İrtibat Bürosu: İzin süreleri sınırlıdır ve ilk başvuruda 3 yıl, uzatmalarda ise 5-10 yıl arasında faaliyet izni verilir.
- Şube: İzin süresi sınırlaması yoktur.
4. Sözleşme ve Teklif İşlemleri
- İrtibat Bürosu: Teklif, sözleşme ve diğer resmi dokümanlar, yalnızca ana şirket tarafından imzalanabilir. İrtibat bürosu, bu süreçlerde yalnızca destek sağlayabilir.
- Şube: Ticari teklif ve sözleşmeleri doğrudan imzalayabilir ve iş süreçlerini bağımsız olarak yürütebilir.
5. Vergilendirme
- İrtibat Bürosu: Vergi muafiyetinden yararlanır (KDV, Kurumlar Vergisi, Damga Vergisi gibi).
- Şube: Türkiye’de ticari faaliyetlerinden dolayı vergilendirilir ve vergi beyanında bulunmakla yükümlüdür.
6. Finansman ve Giderler
- İrtibat Bürosu: Tüm giderleri yurt dışındaki ana şirket tarafından karşılanır ve Türkiye’de gelir elde etmesi yasaktır.
- Şube: Kendi ticari faaliyetlerinden gelir elde ederek giderlerini karşılayabilir.
İrtibat büroları, ticari faaliyet ve gelir elde etme amacı taşımadan yalnızca tanıtım, araştırma ve iletişim desteği sağlamak için kurulurken, şubeler Türkiye’de bağımsız ticari faaliyet yürütmek isteyen şirketler için daha uygun bir seçenektir. Yabancı şirketin Türkiye’deki hedefleri ve faaliyet kapsamı, bu iki yapıdan hangisinin tercih edileceğini belirlemede önemli rol oynar.
YABANCI ŞİRKETLERE TÜRKİYE’DE İRTİBAT BÜROSU KURULUMU İÇİN DESTEK HİZMETLERİ
C&B Hukuk Bürosu, yabancı şirketlerin Türkiye’de irtibat bürosu açmalarına yönelik kapsamlı hukuki danışmanlık ve uygulama desteği sunmaktadır. Aşağıda, C&B Hukuk Bürosu’nun sunduğu hizmetler ve bu hizmetlerin adımları detaylı şekilde açıklanmıştır:
- Başvuru Dosyasının Hazırlanması: Yabancı şirketin Türkiye’de irtibat bürosu kurma talebi doğrultusunda, C&B Hukuk Bürosu gerekli belgeleri temin ettikten sonra, yasal gereklilikler açısından bir inceleme yapar. İncelemenin ardından, başvuru dosyası hazırlanır ve ilgili mercilere sunulmaya hazır hale getirilir.
- Kuruluş İzni Başvurusu: Ekonomi Bakanlığı’ndan irtibat bürosunun açılması için gerekli izin alınır. C&B Hukuk Bürosu, başvurunun her aşamasında hukuki rehberlik sunarak, sürecin sorunsuz ilerlemesini sağlar ve başvurunun onaylanması için gereken tüm işlemleri yürütür.
- Vergi Dairesine Kayıt: İrtibat bürosunun Türkiye’deki vergi dairesine kaydını yaparak, büro adına vergi kimlik numarası alınır. Bu süreç, irtibat bürosunun Türkiye’deki vergi yükümlülüklerinin yerine getirilmesi için kritik bir adımdır.
- Vergi Mükellefiyeti Tesis Edilmesi: C&B Hukuk Bürosu, vergi dairesinden alınacak kimlik numarası ile irtibat bürosunun gelir vergisi (stopaj) ve diğer muhtasar vergileri yönünden mükellefiyet tesis edilmesini sağlar. Personel ücretleri, işyeri kirası ve diğer giderler için yapılacak ödemelere ilişkin vergilerin doğru bir şekilde ödenmesi için gerekli bilgilendirmeleri yapar.
- Tüzel Kişilik Sicil Formu: C&B Hukuk Bürosu, tüzel kişilik sicil formunun doldurulmasını ve vergi dairesine teslim edilmesini sağlar. Formun bir örneği, ilgili resmi kuruma en geç bir ay içinde iletilir, böylece tüm yasal yükümlülükler yerine getirilmiş olur.
- Kira Sözleşmesinin Hazırlanması: İrtibat bürosunun kuruluş işlemlerinin tamamlanabilmesi için gerekli kira sözleşmesi hazırlanır ve ilgili kuruma başvuru dosyasına ek olarak sunulur. C&B Hukuk Bürosu, kira sözleşmesinin hukuki geçerliliğini ve yasal uygunluğunu denetler.
- Adres Değişikliği Bildirimi: Eğer irtibat bürosunun adresi değişirse, C&B Hukuk Bürosu, yeni adresin ilgili resmi kuruma en geç bir ay içinde bildirilmesi konusunda hukuki yönlendirme yapar. Adres değişikliği ile ilgili gerekli belgeler hazırlanarak, resmi sürecin tamamlanması sağlanır.
C&B Hukuk Bürosu, yabancı şirketlerin Türkiye’de irtibat bürosu kurma sürecinde tüm adımları yönetir, belgelerin doğru şekilde hazırlanmasını ve başvuruların zamanında yapılmasını sağlar. Yabancı şirketlerin Türkiye’deki faaliyetlerini yasal çerçevede başlatabilmeleri için hukuki destek sunar.
YASAL UYARI: Web sitemizde yer alan makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Orbay Çokgör’e aittir ve tüm makaleler elektronik imzalı zaman damgalı olarak hak sahipliğinin tescil edilmesi amacıyla yayınlanmaktadır. Sitemizdeki makalelerin, kaynak link vermeden kopyalanarak veya özetlenerek başka web sitelerinde yayınlanması durumunda, hukuki ve cezai işlem yapılacaktır.